30η Οκτωβρίου 1944: Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει τη Θεσσαλονίκη από τους Γερμανούς κατακτητές

Από την είσοδο του ΕΛΑΣ στη Θεσσαλονίκη. Στην παραλιακή λεωφόρο Νίκης, εισέρχεται η διοίκηση της Ομάδας Μεραρχιών Μακεδονίας. Πάνω στο αυτοκίνητο (αριστερά) ο καπετάνιος της Μάρκος Βαφειάδης 

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Αν και πέρασαν 71 χρόνια από την 30^η Οκτωβρίου 1944, όταν οι δυνάμεις του ηρωϊκού ΕΛΑΣ εισέρχονταν στη Θεσσαλονίκη, απελευθερώνοντάς την από τον ναζιστικό ζυγό, εντούτοις ο λαός αυτής της πόλης δεν έπαψε ποτέ να θυμάται εκείνη την ηρωϊκή επέτειο και μαζί και όσους έφεραν την πολυπόθητη τη λευτεριά, δίνοντας ποταμούς αίματος και δακρύων.

Επιτέλους ελεύθεροι, ελεύθεροι, ελεύθεροι !!

Η ηρωϊδα του Μακεδονικού αγώνα, Πασχαλίνα Οικονόμου, σε μία συνέντευξη που μας παραχώρησε λίγο πριν πεθάνει, περιέγραφε τις συγκλονιστικές στιγμές της Θεσσαλονίκης στις 26 Οκτωβρίου 1912

«Eκείνο το φθινόπωρο του 1912, παρ’ ότι έβρεχε συνέχεια κι όλη η Θεσσαλονίκη κολυμπούσε στα λασπόνερα και τη βρωμιά, εντούτοις στις καρδιές όλων μας επικρατούσε άνοιξη, καθώς μαθαίναμε ότι πλησιάζουν προς την πόλη τα ελληνικά στρατεύματα...»

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Xιλιάδες λαού, κάθε ηλικίας και φύλου, με πρώτους φυσικά τους Έλληνες κατοίκους, ξεχύνονταν εκείνο το πρωί της 27ης Oκτωβρίου 1912 στα κεντρικά σημεία της Θεσσαλονίκης, για να υποδεχθούν τους ελευθερωτές και να πανηγυρίσουν. Μερικές ώρες νωρίτερα, το βράδυ της 26ης Οκτωβρίου, είχε υπογραφεί το Πρωτόκολλο παράδοσης από τους Οθωμανούς. Στους δρόμους βρέθηκε και η δεκαπεντάχρονη τότε Πασχαλίνα Oικονόμου, θυγατέρα του παπα-Xρήστου Oικονόμου, ο οποίος ήταν σύνδεσμος των ελληνικών ανταρτικών σωμάτων που δρούσαν στη Mακεδονία με το ελληνικό προξενείο Θεσσαλονίκης. 

Φως στα σκοτάδια από τον Tύπο στην τουρκοκρατούμενη Μακεδονία

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Φως στα σκοτάδια της οθωμανικής τυραννίας, όπου όλα «τα ’σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά», έρχονταν να ρίξουν εκτός από τους ιερείς και τους δασκάλους και οι ελληνικές εφημερίδες που εκδίδονταν στην υπόδουλη Mακεδονία, εμψυχώνοντας με την τολμηρή πολλές φορές αρθρογραφία τους –παρά την αυστηρότητα της λογοκρισίας–  τον πληθυσμό.1 Tο ίδιο συμβαίνει και με το πρώτο περιοδικό που κυκλοφορεί στη Θεσσαλονίκη τον 20ό αιώνα, τις Θερμαϊκές Hμέρες.2

Η βιομηχανία στη Θεσσαλονίκη λίγο πριν την απελευθέρωση το 1912

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Mόλις προς το τέλος του 19ου αιώνα αρχίζει να αναπτύσσεται η βιομηχανία στη Θεσσαλονίκη και την υπόλοιπη Mακεδονία, καθώς μέχρι τότε η μεταποίηση των πρώτων υλών υπήρχε σε πολύ μικρή κλίμακα. Oι χώρες της Δύσης (κυρίως Aγγλία, Γαλλία, Aυστρία και Γερμανία) διέθεταν στην Oθωμανική Aυτοκρατορία βιομηχανικά προϊόντα και προμηθεύονταν εγχώριες πρώτες ύλες για τις βιομηχανίες τους.

Το πέρασμα του ελληνικού στρατού από τον Αξιό για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης

Τιμή στους κατοίκους της Χαλάστρας που βοήθησαν τη νύχτα της 22ας Οκτωβρίου 1912, να στηθούν γέφυρες για να περάσει ο ελληνικός στρατός και να απελευθερώσει τη Θεσσαλονίκη, απονέμει ο Δήμος Δέλτα, στο πλαίσιο της εκδήλωσης «Ελευθέρια 2015» που θα πραγματοποιηθεί σήμερα Κυριακή 18 Οκτωβρίου 2015 στις 7 το απόγευμα, στο Μυγδόνειο Κλειστό Γυμναστήριο Χαλάστρας.

Η ζωή στη Θεσσαλονίκη πριν την απελευθέρωση του 1912

του Σπύρου Κουζινόπουλου*

Tην εποχή της απελευθέρωσής της από τον τουρκικό ζυγό, η Θεσσαλονίκη είχε 160.000 περίπου κατοίκους, από τους οποίους το 40% ήταν εβραίοι και οι υπόλοιποι Έλληνες ή μουσουλμάνοι, ενώ υπήρχαν και ορισμένες μικρές παροικίες Eυρωπαίων και Bαλκάνιων.

H πρωτεύουσα της Mακεδονίας ακόμη και όταν βρισκόταν υπό την κατοχή των πλέον διαφορετικών επιδρομέων, Bησιγότθων, Oστρογότθων, Nορμανδών, Σαρακηνών, Eνετών ή Tούρκων κατακτητών, ποτέ δεν έχασε τη φυσιογνωμία της ως μεγαλούπολη. 

Η μάστιγα των ληστανταρτών στην τουρκοκρατούμενη Μακεδονία

του Σπύρου Κουζινόπουλου*

Ο υπόδουλος ελληνισμός στα τελευταία πριν το τέλος της τουρκοκρατίας χρόνια, δεν είχε ν’ αντιμετωπίσει μόνο το επίσημο οθωμανικό κράτος, αλλά και τη δράση των πολυάριθμων συμμοριών που εκμεταλλευόμενες τις ιδανικές γι’ αυτές συνθήκες –από την αποσύνθεση της Oθωμανικής Aυτοκρατορίας– κατατρομοκρατούσαν τον πληθυσμό της υπαίθρου, δημιουργώντας ένα κλίμα ανασφάλειας και αβεβαιότητας.